ภาษาไทย/ไวยากรณ์/การใช้เครื่องหมาย/การใช้เครื่องหมายวรรคตอน

ไข่ปลา

ไข่ปลา หรือ จุดไข่ปลา (...)

• ใช้ละข้อความข้างท้ายที่ไม่จำเป็นหรือไม่ต้องการกล่าวถึง เพื่อแสดงว่าตัดตอนข้อความนั้นมาเพียงบางส่วน โดยต้องใส่จุดอย่างน้อย ๓ จุด
• สำหรับในบทร้อยกรอง ถ้าจะละข้อความตั้งแต่ ๑ บรรทัดขึ้นไป ให้ใช้จุดไข่ปลายาวตลอดบรรทัด แต่ถ้าจะเน้นฉันทลักษณ์ก็สามารถใส่จุดไข่ปลาตามรูปแบบฉันทลักษณ์ได้
• ใช้เพื่อแสดงว่ามีข้อความ แต่ข้อความนั้นลบเลือนหรือขาดหายไป และยังไม่สามารถหาหลักฐานมาประกอบหรือยืนยันได้ เช่น ข้อความในศิลาจารึก เป็นต้น

จุลภาค

จุลภาค (,)

• ใช้คั่นจำนวนเลขนับจากหลักหน่วยไปทีละ ๓ หลัก

๑,๐๐๐,๐๐๐

• ใช้แยกคำ ข้อความย่อย หรือประโยคย่อยให้เด่นชัดขึ้น เพื่อกันความสับสน

กรมวิชาการ, กรมศาสนา, ในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ

• ใช้คั่นคำในรายการที่เขียนต่อ ๆ กันตั้งแต่ ๓ รายการขึ้นไป กรณีที่รายการสุดท้ายมีคำ "และ" หรือ "หรือ" อยู่หน้าคำ ไม่ต้องใส่จุลภาคหลังรายการรองสุดท้าย

ในหนึ่งสัปดาห์มีเจ็ดวัน ได้แก่ วันจันทร์, วันอังคาร, วันพุธ, วันพฤหัสบดี, วันศุกร์, วันเสาร์ และวันอาทิตย์

• ใช้ในการเขียนบรรณานุกรม ดัชนี และนามานุกรม โดยเขียนคั่นเมื่อมีการสับที่ระหว่างนามสกุลกับชื่อ, ระหว่างชื่อ-สกุล กับคำนำหน้านาม หรือยศ, ระหว่างราชทินนาม กับบรรดาศักดิ์ ฐานันดรศักดิ์ หรือสมณศักดิ์
• ใช้ในพจนานุกรม เขียนคั่นความหมายหรือบทนิยามของคำที่มีความหมายหลาย ๆ อย่าง แต่ความหมายคล้าย ๆ กัน

วิโรจน์ ว. สว่าง, แจ่มใส, รุ่งเรือง

ทวิภาค

ทวิภาค (:)

• ใช้แสดงมาตราส่วนในแผนที่

๑ : ๑๐,๐๐๐

• ใช้แสดงอัตราส่วน

การหุงข้าวกล้องต้องใช้ข้าวและน้ำในอัตราส่วน ๑ : ๔

• ใช้แสดงสัดส่วน

การผสมดินปลูกต้องใช้ ทราย ขี้เถ้าแกลบ ดินร่วนร่อนละเอียด และปุ๋ยคอกในสัดส่วน ๑ : ๑ : ๑ : ๒

• ใช้แสดงส่วนเปรียบในวิชาคณิตศาสตร์

๕ : ๑๐ = ๑ : ๒

• ใช้ไขความ แทนคำว่า "คือ"

นิ. ลอนดอน : นิราศลอนดอน แบบเรียนกวีนิพนธ์

• ใช้เขียนหลังคำ "ดังนี้" "ดังต่อไปนี้" เป็นต้น เพื่อแจกแจงรายการ

พืชสวนครัวที่ปลูกไว้มีหลายชนิด ดังนี้ : กะเพรา โหระพา พริกขี้หนู ตะไคร้ และตำลึง

ทับ

ทับ (/)

• ใช้ขีดหลังจำนวนเลขเพื่อแบ่งจำนวนย่อยออกจากจำนวนใหญ่

บ้านเลขที่ ๘๐๐/๔๓

• ใช้ขีดคั่นระหว่างเลขบอกลำดับกับเลขศักราช

การประชุมครั้งที่ ๕/๒๕๔๑

• ใช้ขีดคั่นระหว่างตัวเลขแสดงวัน เดือน ปี

๑๐/๑/๒๕๕๒

• ใช้ขีดคั่นระหว่างคำ "และ" กับ "หรือ" เป็น "และ/หรือ" หมายถึงอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้งสองอย่างก็ไ้ด้
• ใช้ขีดคั่นระหว่างคำ แทนคำว่า "หรือ" หมายถึง อย่างใดอย่างหนึ่ง

ตรอก/ซอย

อำเภอ/เขต

• ใช้ขีดคั่นระหว่างคำ มีความหมายว่า "ต่อ"

กิโลเมตร/ชั่วโมง

ไมล์/ชั่วโมง

นขลิขิต

นขลิขิตหรือวงเล็บ ( )

• ใช้กับข้อความที่อธิบายไว้เพื่อช่วยให้ชัดเจนขึ้น

ตาของเธอสวยเหมือนตาเนื้อทราย (เนื้อทรายเป็นชื่อสัตว์ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีนัยน์ตาสวยมาก)

• ใช้กับข้อมูลบางอย่างเพื่อเตือนความจำ

กรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. ๒๓๒๕ - ปัจจุบัน)

• ใช้คร่อมนามเต็มที่เขียนไว้ใต้ลายเซ็น
• ใช้คร่อมตัวเลขหรือตัวอักษรที่เป็นหัวข้อบอกเชิงอรรถ
• ใช้ในวิชาคณิตศาสตร์ หรือเขียนสูตรเคมีเพื่อกั้นกลุ่มตัวเลขหรือสัญลักษณ์

ปรัศนี

ปรัศนี (?)

• ใช้เมื่อสิ้นสุดประโยคคำถาม
• ใช้หลังข้อความที่แสดงความสงสัยหรือไม่แน่ใจ

​ คุณต้องการศึกษาที่แห่งใด?

ไปยาลน้อย

ไปยาลน้อย (ฯ)

• ใช้ละบางส่วนของคำ โดยมากใช้สำหรับชื่อเฉพาะหรือสำนวนที่รู้จักกันดี

กรุงเทพฯ อ่านว่า กรุงเทพมหานคร และ "ข้าฯ" อ่านว่า ข้าพเจ้า

• ใช้ในการเขียนวัน เดือน ปี แบบไทย

ไปยาลใหญ่

ไปยาลใหญ่ (ฯลฯ)

• ใช้ละคำที่มีอีกมากเพื่อประหยัดเวลาและหน้ากระดาษ

เครื่องครัวมี กระทะ ตะหลิว จาน ช้อน ฯลฯ เมื่ออ่านถึง ฯลฯ ต้องอ่านว่า ละ หรือ และอื่น ๆ

มหัพภาค

มหัพภาค (.)

• ใช้เขียนไว้หลังตัวอักษรเพื่อแสดงให้รู้ว่าเป็นอักษรย่อ

ประโยชน์ของอักษรย่อคือ ช่วยให้เขียนได้สั้นลง และที่สำคัญเพื่อความรวดเร็วเมื่อมีระยะเวลาอันจำกัดในการเขียน การย่อจะใช้พยัญชนะต้นของแต่ละพยางค์เป็นตัวย่อ แต่เวลาอ่านอักษรย่อต้องอ่านคำเต็ม

กม. อ่านว่า กิโลเมตร

พ.ศ. อ่านว่า พุทธศักราช

อสมท. อ่านว่า องค์การสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย

ค.ร.ม. อ่านว่า คณะรัฐมนตรี

ธ.ค. อ่านว่า ธันวาคม

ด.ญ. อ่านว่า เด็กหญิง

นม. อ่านว่า นครราชสีมา

• ใช้เขียนหลังจากจบข้อความหรือประโยค
• ใช้เขียนหลังตัวเลขหรืออักษรที่บอกลำดับข้อ
• ใช้เขียนคั่นระหว่างชั่วโมงกับนาทีเพื่อบอกเวลา

๑๐.๓๐ น.

๐๕.๔๔ น.

• ใช้เขียนแสดงทศนิยมในจำนวนเลข เช่น

๕๐.๕๐ บาท

๑.๒ กิโลเมตร

• ใช้เขียนแสดงจำนวนทศนิยมไม่รู้จบ

๒.๓๓๓...

• ใช้แทนเครื่องหมายคูณในวิชาคณิตศาสตร์

a.b = a x b

• ใช้คั่นสูตรเคมีเพื่อแสดงสูตรของสารประกอบในสารประกอบเชิงซ้อน

ไม้ยมก

ไม้ยมก (ๆ) มีวิธีใช้ดังนี้

• ใช้เพื่อซ้ำคำ

เมื่อเด็ก ๆ เขาอ้วนมาก (อ่านว่า เมื่อเด็กเด็ก)

• ใช้เพื่อซ้ำวลี

เธอเดินไป ๆ อย่างไม่มีจุดหมาย (อ่านว่า เดินไป เดินไป)

• ใช้เพื่อซ้ำประโยค

จะทำอย่างไรดี ๆ (อ่านว่า จะทำอย่างไรดี จะทำอย่างไรดี)

ข้อยกเว้น

ไม่ใช้ไม้ยมกในกรณีต่อไปนี้

• คำเดิมที่ทำหน้าที่ต่างกันไม่ใช้ไม้ยมก

สถานที่ที่ฉันอยากไปเที่ยวคือเมืองโบราณ [ที่คำที่ ๒ ทำหน้าที่เป็นประพันธสรรพนาม]

ทุเรียนขายเป็นกิโลกิโลละ ๘๕ บาท [กิโลคำที่ ๒ ทำหน้าที่เป็นประธาน]

• ในการเขียนคำประพันธ์ไม่ใช้ไม้ยมกในคำซ้ำกัน

เรื่อยเรื่อยมาเรียงเรียง นกบินเฉียงไปทั้งหมู่

• คำว่า นานา และ จะจะ ไม่ใช้ไม้ยมก

เขาพูดกันไปต่าง ๆ นานา

เห็นกันจะจะว่าเขาทำอย่างนั้น

ยัติภังค์

ยัติภังค์ (-)

• ใช้ใส่เมื่อต้องแยกคำ เนื่องจากมาอยู่ตรงสุดบรรทัด แล้วไม่สามารถบรรจุคำเต็มได้
• ใช้ใส่ไว้ท้ายวรรคหน้าของบทร้อยกรองเพื่อต่อพยางค์หรือคำที่ต้องเขียนคาบวรรคกัน เพื่อให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์
• ใช้เขียนแยกพยางค์ เพื่อบอกคำอ่าน

กตเวทิตา อ่านว่า กะ - ตะ - เว - ทิ - ตา

• ใช้ในพจนานุกรม เพื่อแสดงว่าคำนั้นมีคำอื่นมาต่อท้าย, เพื่อแทนคำอ่านของพยางค์ที่ไม่มีปัญหาในการออกเสียง, เพื่อใช้แทนส่วนหน้าของคำคู่ที่ละส่วนหน้าไว้และเพื่อใช้แทนคำที่มาจากข้างต้นที่ละไว้โดยไม่ต้องเขียนซ้ำ มักใช้ในกรณีที่เป็นรายการชุดเดียวกัน
• ใช้ในความหมายว่า "และ" หรือ "กับ"

ทิวา - ราตรี

กามนิต - วิสิฏฐี

• ใช้แทนความหมายว่า "ถึง" เพื่อแสดงช่วงเวลา จำนวน สถานที่ ฯลฯ

กรุงเทพฯ - เชียงใหม่

๑๐.๐๐ - ๑๔.๐๐ น.

• ใช้ขยายความ

ถิ่น-อีสาน หมายความว่า เป็นภาษาถิ่นที่ใช้ในภาคอีสาน

• ใช้แสดงลำดับย่อยของรายการที่ไม่ใส่ตัวอักษร

หมายเลขโทรศัพท์ ๒๔๘-๖๒๘๐

• ใช้แยกตัวอักษรเพื่อให้เห็นการสะกดชัดเจน

ร-า-ษ-ฎ-ร

วงเล็บปีกกา

วงเล็บปีกกา { }

• ใช้พ่วงคำซึ่งอยู่คนละบรรทัดเข้าด้วยกัน เพื่อให้รู้ว่าเป็นกลุ่มเดียวกัน อาจใช้เพียงข้างใดข้างหนึ่งก็ได้
• ใช้ในวิชาคณิตศาสตร์ เพื่อกั้นสมาชิกของเซต หรือกั้นกลุ่มตัวเลขหรือกลุ่มสัญลักษณ์ที่มีวงเล็บอื่นอยู่แล้ว ไว้เป็นกลุ่มเดียวกัน

{a, b, c, d ,e}

{๑๕+๕+[๒๑-๘(๓-๑)]}

วงเล็บเหลี่ยม

วงเล็บเหลี่ยม []

• ใช้คร่อมคำหรือข้อความเพื่อแยกออกจากข้อความอื่น ในกรณีที่ข้อความนั้นมีการใช้เครื่องหมายวงเล็บแบบอื่นอยู่แล้ว
• ใช้ในพจนานุกรม สำหรับบอกคำอ่าน
• ใช้ในวิชาตณิตศาสตร์ เพื่อกั้นกลุ่มตัวเลขหรือกลุ่มสัญลักษณ์ที่มีวงเล็บอื่นอยู่แล้ว
• ใช้ในทางวิทยาศาสตร์ สำหรับกั้นกลุ่มตัวเลขหรือกลุ่มสัญลักษณ์เพื่อแสดงความหมายต่าง ๆ

สัญประกาศ

สัญประกาศ (_____)

• ใช้ขีดเส้นใต้ข้อความที่สำคัญ

วันขึ้นปีใหม่ของไทยตรงกับวันที่ ๑ มกราคมของทุกปี

• ใช้ขีดเส้นใต้ข้อความที่เป็นหัวข้อหรือข้อความที่ต้องการให้เด่นเป็นพิเศษ

สำเนียงส่อภาษา กิริยาส่อสกุล

อัญประกาศ

อัญประกาศ (กลาง)
อัญประกาศเดี่ยว (ล่าง)

อัญประกาศ (" ") เป็นเครื่องหมายที่ใช้คร่อมตัวอักษร คำ กลุ่มคำ หรือข้อความที่มีลักษณะพิเศษหรือเป็นส่วนของคำพูด มีวิธีใช้ดังนี้

• ใช้เมื่อต้องการให้ผู้อ่านสังเกตคำใดคำหนึ่ง

สาวแรกรุ่นเปรียบเสมือน "ดอกไม้แรกแย้ม"

• ใช้เมื่อต้องการให้ผู้อ่านทราบว่าเป็นบทสนทนา ในกรณีที่มีทั้งบทบรรยายและบทสนทนา

เขาบอกฉันว่า "พรุ่งนี้เขาจะไปชะอำ"

• ใช้เมื่อยกข้อความตอนใดตอนหนึ่งจากหนังสืออีกเล่มหนึ่ง ซึ่งไม่ใช่หนังสือที่ผู้เขียนกำลังเขียนมา

เราไม่ควรเชื่อใครง่าย ๆ ดังที่สุนทรภู่เคยกล่าวไว้ในเรื่องพระอภัยมณีว่า "แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน"

อัญประกาศเดี่ยว

อัญประกาศเดี่ยว (' ')

• ใช้เขียนเป็นอัญประกาศซ้อนในข้อความที่มีอัญประกาศอยู่แล้ว

ทนายของจำเลยแย้งขึ้นมาว่า "เมื่อสักครู่พยาน พูดว่า 'ผมได้ยินเสียงไม่ค่อยชัด' จึงขอเลื่อนเวลาเพื่อตรวจสอบให้แน่ชัด "

อัฒภาค

อัฒภาค (;)

• ใช้แยกประโยคเปรียบเทียบออกจากกัน
• ใช้คั่นระหว่างประโยคที่สมบูรณ์ ๒ ประโยค เพื่อแสดงความต่อเนื่องของประโยคทั้งสอง
• ใช้แบ่งประโยค กลุ่มคำ หรือกลุ่มตัวเลขที่มีเครื่องหมายจุลภาคอยู่แล้วให้เป็นส่วน ๆ ชัดเจนขึ้น

๑,๓๓๕; ๕๔๑; ๓๕,๙๘๔

• ใช้คั่นคำในรายการที่มีจำนวนมาก ๆ เพื่อจำแนกรายการออกเป็นพวก ๆ
• ใช้ในพจนานุกรม เขียนคั่นบทนิยามของคำที่มีความหมายหลายอย่าง แต่ความหมายก็ยังมีนัยเนื่องกับความหมายเดิม และยังใช้คั่นบทนิยามของคำที่มีความหมายไม่สัมพันธ์กันด้วย

จร ก. ดู; ไป, เกี่ยวไป; ประพฤติ

อัศเจรีย์

อัศเจรีย์ (!) โดยทั่วไปใช้เป็นเครื่องหมายที่ใช้เขียนไว้ข้างหลังคำหรือกลุ่มคำที่แสดงอารมณ์และความรู้สึกต่าง ๆ เช่น ดีใจ เสียใจ ตกใจ รับรู้ ประหลาดใจ พอใจ หรืออื่น ๆ มีวิธีใช้ดังนี้

• เขียนไว้ข้างหลังคำอุทานเพื่อแสดงอารมณ์ และความรู้สึกที่เกิดขึ้น เช่น

โอ๊ย! เจ็บจังเลย

เฮ้อ! โล่งอกไปที

โถ! น่าสงสารจัง

• เขียนไว้หลังข้อความที่ต้องการให้ผู้อ่านสังเกตและระมัดระวัง มักเป็นข้อความเตือนใจ เช่น

ระวัง! คนข้ามถนน

อันตราย! ไฟฟ้าแรงสูง

• ใช้เขียนหลังคำที่เลียนเเบบเสียงธรรมชาติ

เปรี้ยง!

โครม!

• ใช้ในวิชาคณิตศาสตร์ เป็นเครื่องหมายแฟกทอเรียล เขียนหลังตัวเลขหรือตัวอักษร แสดงถึงผลคูณต่อเนื่อง

๕! (อ่านว่า แฟกทอเรียลห้า) = ๕ x ๔ x ๓ x ๒ x ๑

สารบัญ

• การประวิสรรชนีย์
• การใช้ ฤ ฤๅ
• การใช้ อัย ไอย
• การใช้ไม้หันอากาศ
• การใช้ไม้ไต่คู้
• การใช้ไม้ทัณฑฆาต
• การใช้ ร หัน
• การใช้ บัน บรร
• การใช้เครื่องหมายวรรคตอน