ขายฝาก/กล่อง 1
เล่าปี่ขายสำเภาลำใหญ่ลำหนึ่ง หนักเจ็ดตัน ฝากไว้กับเล่าขลุ่ย ราคาหนึ่งล้านบาท ตกลงจะมาไถ่คืนไปภายในหนึ่งปีนับแต่ทำสัญญาขายฝาก และสินไถ่สองล้านบาท การขายฝากทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ถูกต้องตามแบบที่ ป.พ.พ. บังคับไว้ใน ม. 1302 ประกอบ ม. 1299
ครั้นใกล้จะครบกำหนดหนึ่งปี เล่าปี่เห็นว่า ยังรวบรวมเงินให้ครบสองล้านบาทไม่ได้เลย เพราะมัวแต่ทำสงครามยืดเยื้ออยู่กับโจโฉและโจอี้บอย เล่าปี่จึงเขียนจดหมายขอขยายเวลาไถ่ออกไปอีกหนึ่งปี ให้ม้าเร็วถือไปถึงเล่าขลุ่ย เล่าขลุ่ยมีใจเมตตา ก็เขียนจดหมายลงลายมือชื่อตอบกลับมาว่า ตกลงขยายให้ เวลาไถ่ทั้งหมดจึงเป็นสองปีนับแต่ทำสัญญาขายฝาก ซึ่งเป็นเวลาไถ่ที่ใช้ได้ เพราะไม่เกินขั้นเวลาสูงสุดที่ ป.พ.พ. ม. 494 กำหนดไว้สำหรับสำเภาซึ่งเป็นสังหาริมทรัพย์ คือ สามปี ทว่า เล่าปี่กับเล่าขลุ่ยไม่ได้นำจดหมายนั้นไปจดทะเบียนหรือแจ้งจดไว้กับพนักงานเจ้าหน้าที่แต่ประการใด
ในระหว่างที่ยังไม่ครบกำหนดสองปี เล่าขลุ่ยขายสำเภาลำข้างต้นให้แก่เล่าแคนต่อ การซื้อขายทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนกับพนักงานเจ้าหน้าที่ถูกต้องเช่นกัน เล่าแคนจึงชื่อว่า
1. ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทน กล่าวคือ เล่าแคนได้กรรมสิทธิ์ในสำเภามาโดยได้ชำระราคาให้แก่เล่าขลุ่ย
2. ได้สิทธิมาโดยสุจริต กล่าวคือ แม้เล่าแคนสามารถทราบได้ว่า สำเภานั้นอาจถูกไถ่คืนไปจากตนได้ภายในกำหนดเวลาหนึ่งปี เพราะการขายฝากมีปรากฏอยู่ในทะเบียน แต่เล่าแคนย่อมไม่สามารถทราบได้ว่า เวลาหนึ่งปีนั้นมีการขยายออกไปเป็นสองปี เพราะเล่าปี่กับเล่าขลุ่ยไม่ได้จดทะเบียนหรือจดแจ้งเรื่องการขยายเวลา
3. ได้จดทะเบียนสิทธิโดยสุจริตแล้ว เพราะการซื้อขายระหว่างเล่าขลุ่ยกับเล่าแคนได้จดทะเบียนดังกล่าวมาแล้ว
ด้วยเหตุนี้ เมื่อครบกำหนดสองปี เล่าปี่มาไถ่สำเภาที่เล่าแคน แม้ตามปรกติแล้วเล่าแคนมีหน้าที่ต้องรับไถ่ แต่ก็เฉพาะภายในเวลาที่เล่าแคนรับทราบแล้วเท่านั้น คือ หนึ่งปี ส่วนเวลาที่ขยายออกไปอีกหนึ่งปีเป็นสองปีนั้น เล่าแคนไม่ได้ทราบ เล่าปี่จะอ้างการขยายเวลาไม่ได้ เท่ากับว่า เล่าปี่มาไถ่สำเภาไปเมื่อพ้นเวลาไถ่ จึงไม่อาจไถ่คืนไปได้อีก แต่กำหนดเวลาสองปีนั้น เล่าปี่ยังใช้อ้างต่อเล่าขลุ่ยได้อยู่ เพราะมีการทำเป็นหนังสือลงลายมือชื่อเล่าขลุ่ยไว้ เล่าปี่จึงเรียกให้เล่าขลุ่ยรับผิดฐานผิดสัญญาได้
แต่ถ้าเล่าแคนได้สำเภามาเพราะเล่าขลุ่ยให้โดยเสน่หา เล่าแคนจะขาดองค์ประกอบหนึ่งในสามดังกล่าว คือ เล่าแคนไม่ได้สิทธิมาโดยเสียค่าตอบแทน ทว่า ได้มาเปล่า ๆ ดังนี้แล้ว แม้เล่าปี่กับเล่าขลุ่ยไม่ได้จดทะเบียนหรือจดแจ้งการขยายเวลา การขยายเวลานั้นยังใช้ยันต่อเล่าแคนได้อยู่ ถ้าเล่าปี่มาไถ่สำเภาคืนภายในสองปีนับแต่ทำสัญญาขายฝาก เล่าแคนก็มีหน้าที่ต้องรับไถ่ ไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายแต่ประการใด