คำศัพท์จากหนังสือปูมราชธรรม
ไปยังการนำทาง
ไปยังการค้นหา
คำศัพท์*
| |
![]() |
![]() |
เวฬุคูหา | ปล้องไม้ไผ่ หมายถึงที่อาศัยของแมลงภู่ในปล้องไม่ไผ่ |
กโจม | กระโจม |
รอกกแต | กระรอกกระแต |
มิอย่า บ่มิอย่า | แน่นอน เป็นแน่ |
กแทก | กระแทก |
ลบ บวก คูณ หาร | :มาตราชั่งนํ้าหนักโบราณ
|
เยี่ยม | ชะโงก, โผล่หน้า |
อนี้ | อันนี้ |
สุวบัณฑิต | หมายถึง นกแขกเต้าสุวโปดกในเรื่องมโหสถชาดก |
กดูก | กระดูก |
อัฑฒยาม | อัฑฒราตรี คือ เวลาเที่ยงคืน |
ดอกบัวทั้งห้า | คือ บัวเบญจพิธพรรณ หมายถึงดอกบัวทั้ง ๕ สี |
อุบลทั้งสาม | คือ นิลุบล (บัวขาบ) รัตตุบล (บัวแดง) และเสตุบล (บัวขาว) |
ดอกสายบัวทั้งสอง | คือ บัวเผื่อนและบัวผัน |
“เด็จ” | มีความหมายว่า “ตัด” หรือ “ย่อ” |
สารทฤดู | ฤดูสารท ได้แก่ระยะสองเดือนหลังฤดูฝน |
เพิ่มคำศัพท์. . |
เทียบศัพท์. . |
มรดกต่างๆที่กล่าวถึงการศึกษาแบบสหวิทยาในเรื่องพยัตติมีมาดังต่อไปนี้ ที่ปรากฏอยู่ในหนังสือชื่อว่า “ปูมราชธรรม”
ปูมราชธรรม หมายถึงขนบราชประเพณีโดยสังเขป ที่พระราชา และระเบียบแบบแผนของราชสำนักจะพึงปฏิบัติ ปูมราชธรรมปรากฏอยู่ในเอกสารเรื่องราวของไทยที่เก็บไว้โดยชาวฝรั่งเศษ คำว่าปูมราชธรรมนี้ยังไม่ได้เก็บไว้ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิต ซึ่งคงจะมีความหมายในเรื่องอย่างเก่า อย่างเรื่องปูมโหร ปูมปฏิทินเป็นต้น นั้น แต่ที่นี้ได้กล่าวไว้แต่ที่เป็นเหตุจริยาภิบาล อันจะเป็นไปได้ถึงแก่พระราชจริยานุวัตรในเบื้องโพ้น ซึ่งสมควรปรากฏแก่ธรรมในทุกสมัยแห่งราชาธิบดี ผู้เป็นราชาโดยธรรม
ราชธรรมตามปูมนี้ กล่าวถึงปัญญาฉลาดปรีชา (พฺยตฺต) เป็นสังเขปมาดังนี้ ว่าพยัตตินั่นแลมีลักษณะอยู่ ๙ ประการ
อธิบายศัพย์ ๙ ประการ
เนาวพยัตติ*
| |
![]() |
![]() |
| |
๒. โยคพยัตติ (ว่าด้วยไปถึง เสนางคนิกรชนทุกเหล่า) |
|
๓. โมเจยพยัตติ (ว่าด้วยศัตรูต้องรู้) |
|
๔. ฉายาพยัตติ (ว่าสอนนัยเกี่ยวแก่พยัตติธรรม) |
|
๕. ธาราพยัตติ (ว่าสอนเกี่ยวแก่ปริมาณของคำนวณ) |
|
๖. สัลวพยัตติ (ว่าเกี่ยวแก่การผูกจิตไมตรี) |
|
๗. ลเหลหาพยัตติ (ว่าเป็นนัยเกี่ยวแก่ทรัพย์สินมีค่า) |
|
๘. สุจิลาพยัตติ (ว่าเป็นนัยสอนเกี่ยวแก่กลอุบาย) |
|
๙. สันนีกพยัตติ (ว่าเป็นนัยสอนเกี่ยวแก่ศิลปะ) |
|
จบเบื้องต้น เทียบศัพท์ปูมราชธรรม
บทสรุปเรื่องเกี่ยวแก่งานต้นฉบับที่หอสมุดวชิรญาณ
![]() |
ตำรานี้คือฉบับร่างหรือโครงร่างที่ยังไม่ได้รับการพัฒนา คุณสามารถช่วยเหลือในการพัฒนางานเขียนหรือสอบถามเพื่อขอความช่วยเหลือในสภากาแฟได้ |