ข้ามไปเนื้อหา

ดาราศาสตร์ทั่วไป/วัฏจักรสุริยะ

จาก วิกิตำรา

วัฏจักรสุริยะ หรือ Solar cycle คือรอบวนซ้ำเพิ่มขึ้นและลดลงของ "กิจกรรมของดวงอาทิตย์" (ที่เราสังเกตุได้) ประกอบด้วยรอบวัฏจักรอย่างคร่าว ๆ 11 ปี ซึ่งจุดบนดวงอาทิตย์ (Sunspots - บ้างเรียกจุดดับหรือจุดมืด) ของดวงอาทิตย์จะเพิ่มขึ้นจนถึงจุดสูงสุด (Maximum) และจะเริ่มลดน้อยลงจนถึงจุดต่ำสุด (Minimum) ซึ่งจริง ๆ แล้วเวลาอาจต่างกันออกไปตั้งแต่ 7 ปี จนถึง 13 หรือ 14 ปี และจำนวนจุดดับในแต่ละรอบจุดสูงสุดยังต่างกันออกไปอีกด้วย ในบางรอบอาจจะมีกิจกรรมเยอะมากกว่ารอบอื่น ๆ ก็ได้

เพียงไม่นานหลังจากถึงจุดสูงสุด สภาพขั้วแม่เหล็กของจุดดับจะผันกลับและจะคงอยู่แบบนั้นไปจนกว่าจะถึงจุดสูงสุดถัดไป อย่างคร่าว ๆ คืออีก 11 ปีต่อมา ดังนั้น วัฎจักรสุริยะจึงไม่ใช่ 11 ปี แต่เป็น 22 ปี เนื่องจากในอีก 22 ปีถัดมาสภาพขั้วแม่เหล็กของจุดบนดวงอาทิตย์จะกลับสู่ค่าประมาณในโครงแบบเริ่มต้นของมัน

การทำนายวัฏจักรบางครั้งก็ไม่สามารถทำนายได้ อย่างในช่วงที่วัฎจักรดำเนินไปอย่างเรื่อย ๆ ในช่วงจุดต่ำสุด กิจกรรมของดวงอาทิตย์อาจลดลงอย่างมากเกือบสิบห้าปี ในช่วงปี 2551 หลังจากจุดบนดวงอาทิตย์ถึงจุดต่ำสุด ได้มีการบันทึกได้ว่ากิจกรรมของดวงอาทิตย์นั้น "เงียบที่สุด" ใน 50 ปี ซึ่งต่อมาในช่วงปลายปี 2552 กิจกรรมของดวงอาทิตย์ก็ค่อย ๆ เพิ่มขึ้นอย่างช้า ๆ

ขณะที่วัฏจักรของจุดบนดวงอาทิตย์เกี่ยวข้องอย่างแน่นอนกับกิจกรรมอื่น ๆ และในดวงอาทิตย์ มีหลายความพยายามที่จะสร้างความสัมพันธ์กับวัฏจักรต่าง ๆ บนโลกตั้งแต่คุณภาพของไวน์จนถึงเทรนด์ของแฟชั่นและตลาดหุ้น ซึ่งก็ยังไม่ได้มีการพิสูจน์ความสัมพันธ์ดังกล่าว และในความเป็นจริง ก็ไม่มีความสัมพันธ์ที่รุนแรงระหว่างวัฏจักรของจุดบนดวงอาทิตย์กับรูปแบบของสภาพอากาศโลก ซึ่งก็ยังไม่ได้มีการสรุปแต่อย่างใด

ในช่วงที่วัฎจักรดำเนินไปอย่างเรื่อย ๆ ในช่วงจุดต่ำสุด จากประมาณช่วงกลางศตวรรษที่ 17 ถึงช่วงต้นศตวรรษที่ 18 นั้นอากาศทั่วโลกกลับหนาวเย็นลงอย่างปกติ ซึ่งมีความพยายามที่จะเทียบสัมพันธ์ของสภาพอากาศแบบนี้กับการขาดหายไปของจุดบนดวงอาทิตย์ แต่ถ้าความสัมพันธ์นั้นเป็นจริง ก็ไม่มีสาเหตุกลไกถูกวิเคราะห์เอาไว้

ยิ่งไปกว่านั้น ดูเหมือนจะมีหนึ่งความสัมพันธ์ที่ยังไม่แน่นอนกับการแปรผันอุณหภูมิในบรรยากาศชั้นบนของโลก แต่ก็ไม่ได้มีความสัมพันธ์โดยตรงอื่น ๆ และการทำนายความสัมพันธ์ดังกล่าว