ภาษาลาว/ระบบเสียง
< ภาษาลาว
ຫາເມຍໃໝ່
ระบบเสียง[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
พยัญชนะ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
พยัญชนะต้น[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
| ริมฝีปาก
ทั้งสอง |
ริมฝีปากล่าง
-ฟันบน |
ปุ่มเหงือก | หลังปุ่มเหงือก | เพดานแข็ง | เพดานอ่อน | เส้นเสียง | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียงนาสิก | [m]ມ, ໝ | [n]ນ, ໜ | [ɲ]ຍ, ຫຍ | [ŋ]ງ, ຫງ | ||||||||||
| เสียงกัก | [p]ປ | [pʰ]ຜ,ພ | [b]ບ | [t]ຕ | [tʰ]ຖ,ທ | [d]ດ | [k]ກ | [kʰ]ຂ,ຄ | [ʔ]*ອ | |||||
| เสียงเสียดแทรก | [f]ຝ,ຟ | [s]ສ,ຊ | [h]ຫ,ຮ | |||||||||||
| เสียงผสมเสียดแทรก | [t͡ɕ]ຈ | |||||||||||||
| เสียงเปิด | [ʋ]ວ,ຫວ | [j]ຢ | ||||||||||||
| เสียงเปิดข้างลิ้น | [l]ລ,ຣ,ຫຼ | |||||||||||||
- * ອ /ʔ/ ที่เป็นพยัญชนะต้นหมายถึงเสียงเงียบ และดังนั้นมันจึงถูกพิจารณาว่าเป็นเสียงกัก เส้นเสียง
พยัญชนะสะกด[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
| ริมฝีปาก
ทั้งสอง |
ริมฝีปากล่าง
-ฟันบน |
ปุ่มเหงือก | หลังปุ่มเหงือก | เพดานแข็ง | เพดานอ่อน | เส้นเสียง | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียงนาสิก | [m]ມ | [n]ນ | [ŋ]ງ | |||||||
| เสียงกัก | [p̚]ບ | [t̚]ດ | [k̚]ກ | [ʔ]* | ||||||
| เสียงเปิด | [w]ວ | [j]ຍ | ||||||||
- * เสียงกัก เส้นเสียง จะปรากฏเฉพาะหลังสระเสียงสั้นเมื่อไม่มีพยัญชนะสะกด
สระ[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
เสียงสระในภาษาลาวซึ่งคล้ายคลึงกับเสียงสระภาษาไทยแบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ สระเดี่ยว สระประสม และสระเกิน สะกดด้วยรูปสระพื้นฐานหนึ่งตัวหรือหลายตัวร่วมกัน
สระเดี่ยว หรือ สระแท้ คือสระที่เกิดจากฐานเพียงฐานเดียว มีทั้งสิ้น 18 เสียง
| ลิ้นส่วนหน้า | ลิ้นส่วนหลัง | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ปากเหยียด | ปากเหยียด | ปากห่อ | ||||
| สั้น | ยาว | สั้น | ยาว | สั้น | ยาว | |
| ลิ้นยกสูง | /i/xິ | /iː/xີ | /ɯ/xຶ | /ɯː/xື | /u/xຸ | /uː/xູ |
| ลิ้นกึ่งสูง | /e/ເxະ | /eː/ເx | /ɤ/ເxິ | /ɤː/ເxີ | /o/ໂxະ, xົ | /oː/ໂx |
| ลิ้นกึ่งต่ำ | /ɛ/ແxະ | /ɛː/ແx | /ɔ/ເxາະ | /ɔː/xໍ, xອ | ||
| ลิ้นลดต่ำ | /a/xະ | /aː/xາ | ||||
สระประสม คือสระที่เกิดจากสระเดี่ยวสองเสียงมาประสมกัน เกิดการเลื่อนของลิ้นในระดับสูงลดลงสู่ระดับต่ำ ดังนั้นจึงสามารถเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า "สระเลื่อน" มี 3 เสียงดังนี้
- ເxຍ /iːa/ ประสมจากสระ อี และ อา
- ເxືອ /ɯːa/ ประสมจากสระ อือ และ อา
- xົວ /uːa/ ประสมจากสระ อู และ อา
เสียงวรรณยุกต์[แก้ไข | แก้ไขต้นฉบับ]
ภาษาลาวเวียงจันทน์มีระดับเสียงวรรณยุกต์ 6 ระดับ: Low (เอก) Mid (สามัญ) High (ตรี) Rising (จัตวา) High Falling (ใกล้เคียงกับโท) และ Low Falling (โท) ระดับเสียงจะแตกต่างกัน ไปตามชนพื้นเมืองของผู้พูดและที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ เช่น ชาวหลวงพระบางจะใช้ ระดับเสียงวรรณยุกต์ 5 ระดับ คือ
- กลางต่ำลงขึ้น
- ต่ำขึ้น
- กลางระดับ
- สูงขึ้น
- กลางขึ้น
| วรรณยุกต์ | สัทอักษรสากล | ตัวอย่าง | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ไทย | อังกฤษ | อักษรลาว | รูปปริวรรต | สัทอักษรสากล | เทียบเสียงไทย
(โดยประมาณเท่านั้น) |
ความหมาย | |
| เอก | low | /◌̀/ [˨˩] | ກາ | กา | /kàː/ | ก่า | กา,นกกา |
| จัตวา | rising | /◌̌/ [˨˦] | ຂາ | ขา | /kʰǎː/ | ขา | ขา, อวัยวะใช้เดิน |
| สามัญ | mid | /◌̄/ [˧] | ຂ່າ,ຄ່າ | ข่า,ค่า | /kʰāː/ | คา | ข่า (หัวข่า), ค่า (คุณค่า) |
| โทต่ำ | low-falling | /◌᷆/ [˧˩] | ຂ້າ | ข้า | /kʰa᷆ː/ | ข่า,ข้า | ข้า (สรรพนาม), ฆ่า, ข้าทาส |
| ตรี | high | /◌́/ [˦˥] | ຄາ | คา | /kʰáː/ | ค้า | คา (คาที่), หญ้าคา |
| โทสูง | falling | /◌̂/ [˥˩] | ຄ້າ | ค้า | /kʰâː/ | ค่า | ค้า, ค้าขาย |