ภาษาบาลีสำหรับผู้เริ่มต้น/การอ่านออกเสียง

เนื้อหา:	ตัวอักษร - เสียง (เสียงสระ, เสียงพยัญชนะ)

ตัวอักษร

ภาษาบาลีเป็นภาษาที่ไม่มีตัวอักษรใช้เป็นของตนเอง ภาษานี้จึงถูกบันทึกด้วยตัวอักษรของประเทศต่าง ๆ ที่ศึกษาภาษาบาลี เช่น ในอินเดียจะใช้ตัวอักษรเทวนาครี ในศรีลังกาจะใช้ตัวอักษรสิงหล ในประเทศพม่าจะใช้ตัวอักษรพม่า ในประเทศกัมพูชาใช้ตัวอักษรเขมร และในประเทศไทยใช้ตัวอักษรไทยและตัวอักษรเขมรควบคู่กันไป ปัจจุบันนี้ภาษาบาลีเริ่มถูกบันทึกด้วยตัวอักษรโรมันมากขึ้น ตามความนิยมและความศรัทธาของชาวตะวันตกที่มีต่อพระพุทธศาสนานั่นเอง ในตำราฉบับแปลเป็นภาษาไทยนี้จะใช้ตัวอักษรโรมันเป็นหลัก แต่ผู้เรียบเรียงจะกำกับตัวอักษรไทยและตัวอักษรเทวนาครีไว้ เพื่อให้ผู้อ่านสามารถนำไปใช้ศึกษาต่อไปในภายภาคหน้าด้วย

เสียง

ในภาษาบาลีมีเสียงทั้งหมด 41 เสียง แบ่งเป็นเสียงสระ 8 เสียง และเสียงพยัญชนะ 33 เสียง

เสียงสระ

เสียงสระทั้งหมด 8 เสียง มีดังนี้

อักษรโรมัน	a	ā	i	ī	u	ū	e	o
อักษรไทย	อ (อะ)	อา	อิ	อี	อุ	อู	เอ	โอ
อักษรเทวนาครี (ลอย/จม)	अ / (ไม่มีรูป)	अा / ा	इ / ि	ई / ी	उ / ु	ऊ / ू	ए / े	ओ / ो

หลักการออกเสียงสระ

1. สระ a, i, u จะมีเสียงสั้น

1.1. ทั้งนี้ สระ a เมื่ออยู่ท้ายคำ จะออกเสียงแผ่วเบาจนกลายเป็นเสียง /เออะ/ เช่น kumāra /กุ-มา-เร่อะ/ เสียงสระ a ที่ท้ายคำนี้ออกเสียงแผ่วเบามากจนแทบจะหายไปในสำเนียงอินเดีย ดังนั้นในสำเนียงอินเดียจึงอ่าน kumāra ว่า /กุ-มารฺ/ (ในภาษาฮินดีจะเขียนเพียง kumār ตามเสียงอ่าน)

2. สระ ā, ī, ū จะมีเสียงยาว

3. สระ e และ o จะมีเสียงกึ่งสั้นกึ่งยาว โดย

3.1. จะออกเสียงสั้นเมื่อเป็นพยางค์ปิด เช่น mettā /เม็ต-ตา/, khetta /เค็ต-เตอะ/, koṭṭha /ก็อฎ-เฐอะ/, sotthi /ซ็อต-ทิ/

3.2. จะออกเสียงยาวเมื่อเป็นพยางค์เปิด เช่น deva /เด-เว่อะ/, senā /เซ-นา/, loka /โล-เกอะ/, odana /โอ-ดะ-เนอะ/

เสียงพยัญชนะ

เสียงพยัญชนะทั้งหมด 33 เสียง จะแบ่งออกเป็นกลุ่ม (เรียกว่า วรรค) ตามแหล่งกำเนิดเสียง ดังนี้

วรรค	แหล่งกำเนิดเสียง (ฐาน)	เสียง
วรรคกะ	ฐานคอ (กัณฐชะ)	k	kh	g	gh	ṅ
		ก	ข	ค	ฆ	ง
		क	ख	ग	घ	ङ
วรรคจะ	ฐานเพดาน (ตาลุชะ)	c	ch	j	jh	ñ
		จ	ฉ	ช	ฌ	ญ
		च	छ	ज	झ	ञ
วรรคฏะ	ฐานปุ่มเหงือก (มุทธชะ)	ṭ	ṭh	ḍ	ḍh	ṇ
		ฏ	ฐ	ฑ	ฒ	ณ
		ट	ठ	ड	ढ	ण
วรรคตะ	ฐานฟัน (ทันตชะ)	t	th	d	dh	n
		ต	ถ	ท	ธ	น
		त	थ	द	ध	न
วรรคปะ	ฐานริมฝีปาก (โอฐชะ)	p	ph	b	bh	m
		ป	ผ	พ	ภ	ม
		प	फ	ब	भ	म
เศษวรรค	ฐานต่าง ๆ ไม่เหมือนกัน	h	y	r, ḷ	l, s	v
		ห (คอ)	ย (เพดาน)	ร, ฬ (ปุ่มเหงือก)	ล, ส (ฟัน)	ว (ริมฝีปาก)
		ह	य	र, ळ	ल, स	व
เศษวรรค		ṃ
		อํ (นิคหิต)
		अं

หลักการออกเสียงพยัญชนะ

1. เสียงจากคอ
   • เสียง k ออกเสียง /ก/
   • เสียง kh ออกเสียง /ค/
   • เสียง g ออกเสียงคล้าย /ก/ แต่ให้เลื่อนมาใช้เพดานอ่อนแทน
   • เสียง gh ออกเสียงคล้าย /ค/ แต่ใช้เพดานอ่อนแทน
   • เสียง ṅ คือเสียง /ง/
2. เสียงจากเพดาน
   • เสียง c ออกเสียง /จ/
   • เสียง ch เหมือน /ช/
   • เสียง j ออกเสียงคล้าย /จ/ แต่มีเสียงเสียดสีเหมือน /j/ ในภาษาอังกฤษ
   • เสียง jh ออกเสียง /ช/ ที่มีเสียงเสียดสี
   • เสียง ñ ออกเสียงคล้าย /ย/ แต่เป็นเสียงขึ้นจมูก เมื่อเป็นเสียงตัวสะกดจะออกเสียงเหมือน /น/
3. เสียงจากปุ่มเหงือก
   • เสียง ṭ ออกเสียงคล้าย /ต/ แต่ออกเสียงแบบม้วนลิ้น
   • เสียง ṭh ออกเสียง /ท/ ที่ม้วนลิ้น
   • เสียง ḍ ออกเสียง /ด/ ที่ม้วนลิ้น
   • เสียง ḍh ออกเสียง /ด+ท/ ที่ม้วนลิ้น
   • เสียง ṇ ออกเสียง /น/ ที่ม้วนลิ้น
4. เสียงจากฟัน
   • เสียง t ออกเสียง /ต/
   • เสียง th ออกเสียง /ท/
   • เสียง d ออกเสียง /ด/
   • เสียง dh ออกเสียง /ด+ท/
   • เสียง n ออกเสียง /น/
5. เสียงจากริมฝีปาก
   • เสียง p ออกเสียง /ป/
   • เสียง ph ออกเสียง /พ/
   • เสียง b ออกเสียง /บ/
   • เสียง bh ออกเสียง /บ+พ/
   • เสียง m ออกเสียง /ม/
6. เสียงจากที่ต่างๆ
   • เสียง y ออกเสียง /ย/
   • เสียง r ออกเสียง /ร/ (มีรัวลิ้น)
   • เสียง l ออกเสียง /ล/
   • เสียง ḷ ออกเสียงคล้าย /ล/ แต่ม้วนลิ้น
   • เสียง v ออกเสียง /ว/ โดยไม่มีเสียงเสียดสีเหมือน /v/ ในภาษาอังกฤษ
   • เสียง s ออกเสียง /ซ/
   • เสียง h ออกเสียง /ฮ/
   • เสียง ṃ ออกเสียงได้หลายแบบ โดย
     • สำเนียงลังกา กัมพูชา และไทยจะออกเสียง /ง/ (อัง)
     • สำเนียงอินเดียและพม่าจะออกเสียง /ม/

สารบัญ

บทนำ - การอ่านออกเสียง

บทที่ 1 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นผู้ทำ รูปเอกพจน์และพหูพจน์, การผันกริยากาลปัจจุบันสำหรับประธานบุรุษที่ 3 เอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 2 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นกรรมตรง รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 3 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นเครื่องทำ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 4 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นต้นกำเนิด รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 5 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นกรรมรอง รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 6 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นเจ้าของ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 7 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นสถานที่ รูปเอกพจน์และพหูพจน์

บทที่ 8 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ ที่ทำหน้าที่เป็นคำร้องเรียก รูปเอกพจน์และพหูพจน์, การผันคำนามเพศกลางที่ลงท้ายด้วยเสียง อะ

บทที่ 9 - การสร้างคำนามจากกริยา

บทที่ 10 - การผันคำกริยาเพื่อไม่ให้ระบุกาล

บทที่ 11 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน, การผันคำนามเพศชายและเพศกลาง

บทที่ 12 - การผันคำกริยาในกาลปัจจุบัน และบอกความเป็นผู้กระทำ

บทที่ 13 - การผันคำกริยาในกาลปัจจุบัน และบอกความเป็นผู้กระทำ (ภาคต่อ)

บทที่ 14 - การผันคำกริยาเพื่อบอกกาลอนาคต

บทที่ 15 - การผันคำกริยาเพื่อบอกความเป็นไปได้และคำแนะนำ

บทที่ 16 - การผันคำกริยาเพื่อบอกคำสั่ง

บทที่ 17 - การผันคำกริยาเพื่อบอกกาลอดีต

บทที่ 18 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อา

บทที่ 19 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่เพิ่งเกิดขึ้น

บทที่ 20 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ และ อี

บทที่ 21 - การผันคำกริยาเพื่อบอกเหตุการณ์ที่กำลังเกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน (ภาคต่อ), การผันคำนามเพศหญิง

บทที่ 22 - การผันคำกริยาเพื่อบอกความเป็นผู้ถูกกระทำในกาลอนาคต

บทที่ 23 - การผันคำกริยาเพื่อบอกการไหว้วานหรือการบังคับ

บทที่ 24 - การผันคำนามเพศหญิงที่ลงท้ายด้วยเสียง อุ

บทที่ 25 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ

บทที่ 26 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อี

บทที่ 27 - การผันคำนามเพศชายที่ลงท้ายด้วยเสียง อุ และ อู

บทที่ 28 - การผันคำนามของผู้กระทำกริยา และคำนามที่บ่งบอกความสัมพันธ์ทางเครือญาติ

บทที่ 29 - การผันคำนามเพศกลางที่ลงท้ายด้วยเสียง อิ และ อุ

บทที่ 30 - การผันคำคุณศัพท์ที่ลงท้ายด้วย -วนฺตุ และ -มนฺตุ

บทที่ 31 - การผันคำสรรพนามบอกบุรุษ

บทที่ 32 - การผันคำสรรพนามบอกบุรุษ สรรพนามบอกความสัมพันธ์ สรรพนามบอกระยะ และสรรพนามบอกคำถาม

ภาคผนวก - รายการคำกริยาในภาษาบาลี, รายการคำที่นอกเหนือจากคำกริยาในภาษาบาลี